Legion XII, tak jak i XI, zosta³ sformowany przez Juliusza Cezara (jako dwunasty) na kampaniê przeciwko Helwetom w 58 r. p.n.e. Plemiê to chcia³o siê przemie¶ciæ na teren Galii, do czego nie dopu¶ci³ Cezar. Bra³ równie¿ udzia³ w bitwie z Nerwami pó¼nym latem 57 r. p.n.e. Jednostka ta musia³a braæ równie¿ udzia³ w innych kampaniach Cezara w Galii.
[img]http://zapisz.net/images/974_xii_fulminata1.jpg[/img] is not a valid Image.
Podczas wojny Cezara z Pompejuszem Wielkim, legion wspiera³ tego pierwszego w inwazji na Italiê. By³ obecny równie¿ w bitwie pod Farsalos (9 VIII 48). Po zwyciêstwie Cezara weterani legionu zostali obdarowani ziemi± w okolicach Parmy.
Wiemy, ¿e by³ zwany Victrix (Zwyciêzca) po wojnie domowej. Pó¼niej tê nazwê nosi³ inny legion.
Po ¶mierci Cezara weterani legionu XII zostali ponownie powo³ani do s³u¿by przez Lepidusa, który odda³ go w rêce Marka Antoniusza. Móg³ on walczyæ po jego stronie przeciwko zabójcom Cezara, Brutusowi i Kasjuszowi. Po wojnie legion wróci³ do Italii.
Pó¼niej s³u¿y³ w Syrii. St±d wyruszy³ na feraln± kampaniê Marka Antoniusza do Armenii, by walczyæ przeciwko Partom. Na monetach Antoniusza legion zwany jest Antiqua, co znaczy "dojrza³y, dawny, stary" w znaczeniu "dawny, o dowiedzionej jako¶ci, waleczno¶ci".
Kiedy Antoniusz poniós³ klêskê w morsko-l±dowej bitwie pod Akcjum (31) czê¶æ weteranów zosta³a osadzona w Patras w Grecji, gdzie towarzyszyli legionowi X Fretensis. Sam legion przemie¶ci³ siê na Wschód. XII Fulminata zosta³ u¿yty do okupacji Egiptu, lecz wkrótce powróci³ do Syrii. Po¶wiadczone jest jego stacjonowanie w Raphanae w 14 r. n.e.
Innymi jednostkami stacjonuj±cymi na Wschodzie by³y III Gallica, VI Ferrata i X Fretensis. W roku 20 n.e. przysz³y cesarz Tyberiusz zabra³ je na wyprawê przeciwko Persom. Na mocy pokoju odzyska³ legionowe or³y utracone pod Carrhae w 53 r. p.n.e.
Namiestnik Syrii, Publiusz Kwintyliusz Warrus, u¿y³ trzech syryjskich legionów do st³umienia powstania w Palestynie po ¶mierci prorzymskiego króla Heroda w 4 r. p.n.e. Nie jeste¶my pewni czy XII Fulminata bra³ w tych dzia³aniach udzia³, ale jest to wielce prawdopodobne.
Tak¿e tych legionów u¿y³ Gnejusz Domicjusz Korbulon na wyprawê do Armenii. Zdoby³ jej stolicê Artaxatê (58) i Tigranocertê (59). Nada³ równie¿ Armenii nowego prorzymskiego w³adcê Tigranesa, który by³ prawnukiem Heroda Wielkiego. Jakkolwiek Partowie osadzili na tronie swojego stronnika, Tiridatesa, brata ich króla Wologezesa I.
Rzymianie zorganizowali odwetow± kampaniê pod wodz± Petusa, namiestnika Kapadocji, w 62 r. Zabra³ on ze sob± XII Fulminata i IIII Scythica. Jednak¿e nie zapewni³ im odpowiedniego zaopatrzenia, korzystaj±c jedynie z tego, co uda³o siê zdobyæ na wrogu. A du¿a czê¶æ nie nadawa³a siê do spo¿ycia. Pomimo, ¿e niczego nie dokona³ pisa³ do Nerona jakoby by³ zwyciêzc±. By³ tak pewny, ¿e nie wezwa³ legionu V z Pontu. Os³abione legiony ponios³y pora¿kê w obozie pod Rhandei± w walce z Partami w zimie 62/63 r. Petus przysi±g³ Wologezusowi, ¿e Rzymianie nigdy nie wróc± do Armenii. Partowie zabrali legionistom wszystko co mia³o jak±¶ warto¶æ. Upokorzenie legionów by³o kompletne.
Korbulon, który wyruszy³ na pomoc Petusowi spotka³ rozbite jednostki ju¿ nad Eufratem. Kaza³ zabraæ im or³y legionowe, by nie by³y ¶wiadkiem ich klêski. Pó¼niej Korbulon poprowadzi³ legiony na powrót do Armenii, gdzie ponownie osadzi³ na tronie Tigranesa. Os³abione i zdemoralizowane IIII Scythica i XII Fulminata nie bra³y w tych dzia³aniach udzia³u. Powróci³y do Syrii.
W pa¼dzierniku 66 r. namiestnik Judei, Gesiusz Florus, potrzebowa³ wojska by odzyskaæ kontrolê nad Jerozolim±. Legion XII, wspomagany kohortami z IIII Scythica i VI Ferrata oraz auxiliares (razem 30 000 ludzi pod dowództwem Cestiusza Gallusa, nowego namiestnika), przyby³ by stawiæ czo³a powstañcom. Pocz±tkowo kampania przebiega³a pomy¶lnie, zdobyto liczne miasta i pokonano wiele oddzia³ów wroga. Gdy armia sta³a w obozie pod Gabaon niespodziewanie napadli na nich rebelianci (10 XI), zabijaj±c ponad 500 Rzymian. Gallus wycofa³ siê do Bet-Horon zastanawiaj±c siê co dalej zrobiæ. Gdy otrzyma³ niepomy¶lne wie¶ci z Jerozolimy zdecydowa³ siê na ni± maszerowaæ. Za³o¿yli obóz na obrze¿ach Górnego Miasta nieopodal pa³acu królewskiego. Po piêciu dniach nieskutecznego oblê¿enia Gallus zarz±dzi³ odwrót. Lecz nie zachowano zwyk³ej ostro¿no¶ci marszowej, pozostawiaj±c ekwipunek na koñcu kolumny marszowej i nie tworz±c silnej stra¿y tylnej. Niespodziewany wypad ¯ydów z miasta zakoñczy³ siê utrat± artylerii oblê¿niczej. Ca³kowicie zdemoralizowani Rzymianie wyruszyli przez prze³êcz Bet-Horon. Wpadli tutaj w zasadzkê, w której XII i reszta vexillationes zostali zdziesi±tkowani. Nie mog±c rozwin±æ szyku walczyli st³oczeni do nocy. Wtedy to zostawili wszystko co mog³o ich spowalniaæ i uciekli. Aby zmyliæ wroga pozostawiono 400 ludzi, którzy mieli dok³adaæ do ognisk. Rano ¯ydzi odkryli oszustwo, zabili tych , co zostali ale w tym czasie reszta wojska by³a daleko. Prawie sze¶æ tysiêcy Rzymian i sojuszników zginê³o pod Bet-Horon. XII Fulminata w walce straci³ nie tylko porzucony baga¿, ale równie¿ legionowego or³a, którego zabrano do Jerozolimy. Utrata or³a by³a wielk± hañb±. Je¶li w legionie by³ tylko jeden oznacza³o to likwidacjê legionu. Legioni¶ci byli przenoszeni do innych jednostek wraz z utrat± swoich dotychczasowych przywilejów i sta¿u s³u¿by. Tak sta³o siê z czterema legionami, które straci³y aquiliae w czasie wojny domowej w 70 r. Ale w obliczu rozprzestrzeniaj±cego siê powstania ¿ydowskiego potrzebny by³ ka¿dy legion, Tak wiêc dwukrotnie zhañbiony XII przetrwa³.
kolumna trajanaW roku 70 legion XII otrzyma³ mo¿liwo¶æ zemsty i odzyskania reputacji. Zosta³ w³±czony do armii Tytusa, która mia³a zdobyæ Jerozolimê. Oblê¿enie trwa³o 139 dni ciê¿kiej walki, w której oblegani u¿ywali przeciwko Rzymianom artyleriê legionow± zdobyt± na XII cztery lata wcze¶niej. Po zakoñczonym oblê¿eniu kilku legionistów zosta³o wyró¿nionych nagrodami.
Po zdobyciu Jerozolimy w roku 70 jednostka zosta³ wys³ana do nowo podbitej Meliteny, bêd±cej czê¶ci± prowincji Kapadocji. Od tej pory XII broni³ wa¿nego brodu na Eufracie. Legion spêdzi³ w Melitene resztê swojej historii, ponad 300 lat. Jego dawna baza w Raphanae zosta³ a zajêta przez III Gallica.
Nie wiemy w jaki sposób legion odzyska³ swojego or³a. Byæ mo¿e znaleziono go w Jerozolimie lub pó¼niej. A mo¿e zosta³ wydany nowy. Na pewno mia³ go w 136 r. Potwierdza to Arrian, namiestnik Kappadocji, wydaj±c rozkazy do walki przeciwko Alanom.
inskrypcja xii legionuW 92 r. Domicjan wys³a³ XII jako wsparcie dla sojuszniczych królestw na wschodnim Kaukazie. Zosta³a znaleziona inskrypcja niedaleko brzegów M. Kaspijskiego w dzis. Azerbejd¿anie. Wspomina ona centuriona XII legionu Licjusza Juliusza Maximusa. Inne inskrypcje mówi± o s³u¿bie legionistów z dwunastki w bazie marynarki w Classis Pontica w Trapezusie.
[img]http://zapisz.net/images/900_inskrypcja_xii.jpg[/img] is not a valid Image.
XII prawdopodobnie bra³ udzia³ w armeñskiej kampanii cesarza Trajana (114), która zakoñczy³a siê wcieleniem tych obszarów do pañstwa rzymskiego. W ci±gu kolejnych dwóch lat próbowa³ podporz±dkowaæ sobie Mezopotamiê. Jednak tereny te by³y trudne do utrzymania. Jego nastêpca Hadrian zrezygnowa³ z nabytków na wschód od Eufratu (117/118)
Vexillationes XII s³u¿y³y w Judei w czasie wielkiego powstania Bar-Kochby (132-135).
W 134 r, Alanowie, plemiê ze stepów Kazachstanu zagrozi³o cesarstwu. Namiestnik Kapadocji, Arrian z Nikomedii, przy pomocy XV Apollinaris i XII Fulminata pokona³ naje¼d¼ców zanim ci narobili wiêkszych szkód. Opisa³ tê kampaniê w swojej Ektaxis.
W latach 162-166 legion prawdopodobnie bra³ udzia³ w kampaniach Lucjusza Werusa przeciwko Partom. Vexillationes z XII nierzadko stanowi³y po³owê jego si³. W 166 r. legion XII zosta³ po³±czony z X Fretensis w jedn± jednostkê ad hoc. Ta tymczasowa jednostka istnia³a kilka lat zanim powróci³y do nich ich vexillationes. Podczas tej wojny Artaxata by³a ponownie okupowana przez XII i XV przez jaki¶ czas.
Legion bra³ udzia³ w walkach przeciw Markomanom, Kwadom i Jazygom za Marka Aureliusza - z nim ³±czy siê tzw, wydarzenie "cudu deszczu". Choæ nazwê legionu podaj± dopiero pó¼niejsze ¼ród³a chrze¶cijañskie.
[img]http://www.livius.org/a/italy/rome/col_marcus/rain.jpg[/img] is not a valid Image.
W 175 r. XII znów znajdowa³ siê w Melitene. W tym czasie dosz³o do buntu Awidiusza Kasjusza. XII Fulminata odmówi³ zdrady i pozosta³ wierny cesarzowi. Po zakoñczeniu buntu otrzyma³ tytu³ Certa Constans "niezawodnie sta³y".
Po zabójstwie Pertinaxa w 193 r. wybuch³a wojna domowa. XII stan±³ po stronie Pescenniusza Nigra, namiestnika Syrii, który og³osi³ siê cesarzem. W 194 r. Niger zosta³ pokonany przez Septymiusza Sewera nad Cyzykiem, Wrotami Cylicyjskimi i Issus.
Podczas panowania Sewera granica wschodnia zosta³a przesuniêta z Eufratu nad Tygrys. Tak jak XVI Flavia Firma, tak XII Fulminata broni³ tej granicy przez ponad sto lat. XII musia³ braæ udzia³ w ekspedycjach na wschód maj±cych miejsce w III stuleciu. Chodzi o wyprawê Karakalli (217) i wojnie Sewera Aleksandra przeciwko Persji Sassanidów. Sassanidzi zaatakowali imperium w 230 r. Sewer Aleksander kontratakowa³ i uderzy³ na Mezopotamiê. W 244 r. Rzymianie ponownie j± najechali ale cesarz Gordian III zgin±³, a tron obj±³ Filip Arab.
Melitene by³a jednym z tych obszarów, gdzie chrze¶cijañstwo sta³o siê bardzo popularne we wczesnym etapie swego rozwoju. Zatem nazwa legionu pojawia siê w martyrologii, jak to mia³o miejsce w przypadku Poliektesa, umêczonego w 259 r. podczas prze¶ladowañ cesarza Waleriana. Inna historia nawi±zuje do "czterdziestu mêczenników", którzy odmówili wyrzeczenia siê wiary, gdy namiestnik Armenii Mniejszej tego od nich za¿±da³. Zostali umieszczeni w jeziorze, a¿ zmarli z wych³odzenia.
W tym czasie rzymska pozycja na Wschodzie by³a zagro¿ona. W 256 r. perski w³adca Szapur zdoby³ Satalê (obóz XV Apollinaris), a dwa lata pó¼niej ograbi³ Trapezus.Kiedy cesarz Walerian próbowa³ zaprowadziæ ³ad i wyprawi³ siê na Mezopotamiê, zosta³ pokonany i dosta³ siê do niewoli. Jeñcy rzymscy zostali zatrudnieni do budowy mostu w dzis. Shushtar.
Jakkolwiek, w³adca Palmyry, mianuj±cy siê cesarzem, Odenat (261-267) skutecznie powstrzymywa³ Partów. Legion XII s³u¿y³ pod jego rozkazami. Pomimo tego cesarz Gallienus (260-268) nada³ mu przydomek Galliena. S³u¿y³ on po ¶mierci Odenata jego ¿onie Zenobii. Secesja Palmyry zosta³a zakoñczona przez Aureliana w 274 r. Za rz±dów Dioklecjana (284-305) Rzymianie ponownie wyprawili siê na Partów.
Wojnê zakoñczy³ traktat (298) na mocy którego Partowie musieli zrzec siê pó³nocnej Mezopotamii.
XII musia³ braæ udzia³ w tych wydarzeniach, lecz ponownie nie mamy informacji potwierdzaj±cych ten fakt. Jednostka nadal strzeg³a Eufratu niedaleko Melitene do pocz±tków V stulecia. Ostatnia wzmianka o legionie znajduje siê w Notitia Dignitatum. Legion mia³ siê znajdowaæ pod kontrol± Dux Armaeniae, "Praefectus legionis duodecemae Fulminatae, Miletena."Edytowane przez Szakal dnia 11-08-2013 23:06
jak zycie panowie?
Co tam s³ychaæ?