Legion XII, tak jak i XI, został sformowany przez Juliusza Cezara (jako dwunasty) na kampanię przeciwko Helwetom w 58 r. p.n.e. Plemię to chciało się przemieścić na teren Galii, do czego nie dopuścił Cezar. Brał również udział w bitwie z Nerwami późnym latem 57 r. p.n.e. Jednostka ta musiała brać również udział w innych kampaniach Cezara w Galii.
[img]http://zapisz.net/images/974_xii_fulminata1.jpg[/img] is not a valid Image.
Podczas wojny Cezara z Pompejuszem Wielkim, legion wspierał tego pierwszego w inwazji na Italię. Był obecny również w bitwie pod Farsalos (9 VIII 48). Po zwycięstwie Cezara weterani legionu zostali obdarowani ziemią w okolicach Parmy.
Wiemy, że był zwany Victrix (Zwycięzca) po wojnie domowej. Później tę nazwę nosił inny legion.
Po śmierci Cezara weterani legionu XII zostali ponownie powołani do służby przez Lepidusa, który oddał go w ręce Marka Antoniusza. Mógł on walczyć po jego stronie przeciwko zabójcom Cezara, Brutusowi i Kasjuszowi. Po wojnie legion wrócił do Italii.
Później służył w Syrii. Stąd wyruszył na feralną kampanię Marka Antoniusza do Armenii, by walczyć przeciwko Partom. Na monetach Antoniusza legion zwany jest Antiqua, co znaczy "dojrzały, dawny, stary" w znaczeniu "dawny, o dowiedzionej jakości, waleczności".
Kiedy Antoniusz poniósł klęskę w morsko-lądowej bitwie pod Akcjum (31) część weteranów została osadzona w Patras w Grecji, gdzie towarzyszyli legionowi X Fretensis. Sam legion przemieścił się na Wschód. XII Fulminata został użyty do okupacji Egiptu, lecz wkrótce powrócił do Syrii. Poświadczone jest jego stacjonowanie w Raphanae w 14 r. n.e.
Innymi jednostkami stacjonującymi na Wschodzie były III Gallica, VI Ferrata i X Fretensis. W roku 20 n.e. przyszły cesarz Tyberiusz zabrał je na wyprawę przeciwko Persom. Na mocy pokoju odzyskał legionowe orły utracone pod Carrhae w 53 r. p.n.e.
Namiestnik Syrii, Publiusz Kwintyliusz Warrus, użył trzech syryjskich legionów do stłumienia powstania w Palestynie po śmierci prorzymskiego króla Heroda w 4 r. p.n.e. Nie jesteśmy pewni czy XII Fulminata brał w tych działaniach udział, ale jest to wielce prawdopodobne.
Także tych legionów użył Gnejusz Domicjusz Korbulon na wyprawę do Armenii. Zdobył jej stolicę Artaxatę (58) i Tigranocertę (59). Nadał również Armenii nowego prorzymskiego władcę Tigranesa, który był prawnukiem Heroda Wielkiego. Jakkolwiek Partowie osadzili na tronie swojego stronnika, Tiridatesa, brata ich króla Wologezesa I.
Rzymianie zorganizowali odwetową kampanię pod wodzą Petusa, namiestnika Kapadocji, w 62 r. Zabrał on ze sobą XII Fulminata i IIII Scythica. Jednakże nie zapewnił im odpowiedniego zaopatrzenia, korzystając jedynie z tego, co udało się zdobyć na wrogu. A duża część nie nadawała się do spożycia. Pomimo, że niczego nie dokonał pisał do Nerona jakoby był zwycięzcą. Był tak pewny, że nie wezwał legionu V z Pontu. Osłabione legiony poniosły porażkę w obozie pod Rhandeią w walce z Partami w zimie 62/63 r. Petus przysiągł Wologezusowi, że Rzymianie nigdy nie wrócą do Armenii. Partowie zabrali legionistom wszystko co miało jakąś wartość. Upokorzenie legionów było kompletne.
Korbulon, który wyruszył na pomoc Petusowi spotkał rozbite jednostki już nad Eufratem. Kazał zabrać im orły legionowe, by nie były świadkiem ich klęski. Później Korbulon poprowadził legiony na powrót do Armenii, gdzie ponownie osadził na tronie Tigranesa. Osłabione i zdemoralizowane IIII Scythica i XII Fulminata nie brały w tych działaniach udziału. Powróciły do Syrii.
W październiku 66 r. namiestnik Judei, Gesiusz Florus, potrzebował wojska by odzyskać kontrolę nad Jerozolimą. Legion XII, wspomagany kohortami z IIII Scythica i VI Ferrata oraz auxiliares (razem 30 000 ludzi pod dowództwem Cestiusza Gallusa, nowego namiestnika), przybył by stawić czoła powstańcom. Początkowo kampania przebiegała pomyślnie, zdobyto liczne miasta i pokonano wiele oddziałów wroga. Gdy armia stała w obozie pod Gabaon niespodziewanie napadli na nich rebelianci (10 XI), zabijając ponad 500 Rzymian. Gallus wycofał się do Bet-Horon zastanawiając się co dalej zrobić. Gdy otrzymał niepomyślne wieści z Jerozolimy zdecydował się na nią maszerować. Założyli obóz na obrzeżach Górnego Miasta nieopodal pałacu królewskiego. Po pięciu dniach nieskutecznego oblężenia Gallus zarządził odwrót. Lecz nie zachowano zwykłej ostrożności marszowej, pozostawiając ekwipunek na końcu kolumny marszowej i nie tworząc silnej straży tylnej. Niespodziewany wypad Żydów z miasta zakończył się utratą artylerii oblężniczej. Całkowicie zdemoralizowani Rzymianie wyruszyli przez przełęcz Bet-Horon. Wpadli tutaj w zasadzkę, w której XII i reszta vexillationes zostali zdziesiątkowani. Nie mogąc rozwinąć szyku walczyli stłoczeni do nocy. Wtedy to zostawili wszystko co mogło ich spowalniać i uciekli. Aby zmylić wroga pozostawiono 400 ludzi, którzy mieli dokładać do ognisk. Rano Żydzi odkryli oszustwo, zabili tych , co zostali ale w tym czasie reszta wojska była daleko. Prawie sześć tysięcy Rzymian i sojuszników zginęło pod Bet-Horon. XII Fulminata w walce stracił nie tylko porzucony bagaż, ale również legionowego orła, którego zabrano do Jerozolimy. Utrata orła była wielką hańbą. Jeśli w legionie był tylko jeden oznaczało to likwidację legionu. Legioniści byli przenoszeni do innych jednostek wraz z utratą swoich dotychczasowych przywilejów i stażu służby. Tak stało się z czterema legionami, które straciły aquiliae w czasie wojny domowej w 70 r. Ale w obliczu rozprzestrzeniającego się powstania żydowskiego potrzebny był każdy legion, Tak więc dwukrotnie zhańbiony XII przetrwał.
kolumna trajanaW roku 70 legion XII otrzymał możliwość zemsty i odzyskania reputacji. Został włączony do armii Tytusa, która miała zdobyć Jerozolimę. Oblężenie trwało 139 dni ciężkiej walki, w której oblegani używali przeciwko Rzymianom artylerię legionową zdobytą na XII cztery lata wcześniej. Po zakończonym oblężeniu kilku legionistów zostało wyróżnionych nagrodami.
Po zdobyciu Jerozolimy w roku 70 jednostka został wysłana do nowo podbitej Meliteny, będącej częścią prowincji Kapadocji. Od tej pory XII bronił ważnego brodu na Eufracie. Legion spędził w Melitene resztę swojej historii, ponad 300 lat. Jego dawna baza w Raphanae został a zajęta przez III Gallica.
Nie wiemy w jaki sposób legion odzyskał swojego orła. Być może znaleziono go w Jerozolimie lub później. A może został wydany nowy. Na pewno miał go w 136 r. Potwierdza to Arrian, namiestnik Kappadocji, wydając rozkazy do walki przeciwko Alanom.
inskrypcja xii legionuW 92 r. Domicjan wysłał XII jako wsparcie dla sojuszniczych królestw na wschodnim Kaukazie. Została znaleziona inskrypcja niedaleko brzegów M. Kaspijskiego w dzis. Azerbejdżanie. Wspomina ona centuriona XII legionu Licjusza Juliusza Maximusa. Inne inskrypcje mówią o służbie legionistów z dwunastki w bazie marynarki w Classis Pontica w Trapezusie.
[img]http://zapisz.net/images/900_inskrypcja_xii.jpg[/img] is not a valid Image.
XII prawdopodobnie brał udział w armeńskiej kampanii cesarza Trajana (114), która zakończyła się wcieleniem tych obszarów do państwa rzymskiego. W ciągu kolejnych dwóch lat próbował podporządkować sobie Mezopotamię. Jednak tereny te były trudne do utrzymania. Jego następca Hadrian zrezygnował z nabytków na wschód od Eufratu (117/118)
Vexillationes XII służyły w Judei w czasie wielkiego powstania Bar-Kochby (132-135).
W 134 r, Alanowie, plemię ze stepów Kazachstanu zagroziło cesarstwu. Namiestnik Kapadocji, Arrian z Nikomedii, przy pomocy XV Apollinaris i XII Fulminata pokonał najeźdźców zanim ci narobili większych szkód. Opisał tę kampanię w swojej Ektaxis.
W latach 162-166 legion prawdopodobnie brał udział w kampaniach Lucjusza Werusa przeciwko Partom. Vexillationes z XII nierzadko stanowiły połowę jego sił. W 166 r. legion XII został połączony z X Fretensis w jedną jednostkę ad hoc. Ta tymczasowa jednostka istniała kilka lat zanim powróciły do nich ich vexillationes. Podczas tej wojny Artaxata była ponownie okupowana przez XII i XV przez jakiś czas.
Legion brał udział w walkach przeciw Markomanom, Kwadom i Jazygom za Marka Aureliusza - z nim łączy się tzw, wydarzenie "cudu deszczu". Choć nazwę legionu podają dopiero późniejsze źródła chrześcijańskie.
[img]http://www.livius.org/a/italy/rome/col_marcus/rain.jpg[/img] is not a valid Image.
W 175 r. XII znów znajdował się w Melitene. W tym czasie doszło do buntu Awidiusza Kasjusza. XII Fulminata odmówił zdrady i pozostał wierny cesarzowi. Po zakończeniu buntu otrzymał tytuł Certa Constans "niezawodnie stały".
Po zabójstwie Pertinaxa w 193 r. wybuchła wojna domowa. XII stanął po stronie Pescenniusza Nigra, namiestnika Syrii, który ogłosił się cesarzem. W 194 r. Niger został pokonany przez Septymiusza Sewera nad Cyzykiem, Wrotami Cylicyjskimi i Issus.
Podczas panowania Sewera granica wschodnia została przesunięta z Eufratu nad Tygrys. Tak jak XVI Flavia Firma, tak XII Fulminata bronił tej granicy przez ponad sto lat. XII musiał brać udział w ekspedycjach na wschód mających miejsce w III stuleciu. Chodzi o wyprawę Karakalli (217) i wojnie Sewera Aleksandra przeciwko Persji Sassanidów. Sassanidzi zaatakowali imperium w 230 r. Sewer Aleksander kontratakował i uderzył na Mezopotamię. W 244 r. Rzymianie ponownie ją najechali ale cesarz Gordian III zginął, a tron objął Filip Arab.
Melitene była jednym z tych obszarów, gdzie chrześcijaństwo stało się bardzo popularne we wczesnym etapie swego rozwoju. Zatem nazwa legionu pojawia się w martyrologii, jak to miało miejsce w przypadku Poliektesa, umęczonego w 259 r. podczas prześladowań cesarza Waleriana. Inna historia nawiązuje do "czterdziestu męczenników", którzy odmówili wyrzeczenia się wiary, gdy namiestnik Armenii Mniejszej tego od nich zażądał. Zostali umieszczeni w jeziorze, aż zmarli z wychłodzenia.
W tym czasie rzymska pozycja na Wschodzie była zagrożona. W 256 r. perski władca Szapur zdobył Satalę (obóz XV Apollinaris), a dwa lata później ograbił Trapezus.Kiedy cesarz Walerian próbował zaprowadzić ład i wyprawił się na Mezopotamię, został pokonany i dostał się do niewoli. Jeńcy rzymscy zostali zatrudnieni do budowy mostu w dzis. Shushtar.
Jakkolwiek, władca Palmyry, mianujący się cesarzem, Odenat (261-267) skutecznie powstrzymywał Partów. Legion XII służył pod jego rozkazami. Pomimo tego cesarz Gallienus (260-268) nadał mu przydomek Galliena. Służył on po śmierci Odenata jego żonie Zenobii. Secesja Palmyry została zakończona przez Aureliana w 274 r. Za rządów Dioklecjana (284-305) Rzymianie ponownie wyprawili się na Partów.
Wojnę zakończył traktat (298) na mocy którego Partowie musieli zrzec się północnej Mezopotamii.
XII musiał brać udział w tych wydarzeniach, lecz ponownie nie mamy informacji potwierdzających ten fakt. Jednostka nadal strzegła Eufratu niedaleko Melitene do początków V stulecia. Ostatnia wzmianka o legionie znajduje się w Notitia Dignitatum. Legion miał się znajdować pod kontrolą Dux Armaeniae, "Praefectus legionis duodecemae Fulminatae, Miletena."Edytowane przez Szakal dnia 11-08-2013 23:06
jak zycie panowie?
Co tam słychać?